Trí nhớ là một khía cạnh quan trọng trong cuộc sống của chúng ta, cho phép chúng ta lưu trữ và truy xuất thông tin mà chúng ta có được thông qua học tập. Tuy nhiên, không phải tất cả các ký ức đều được giữ lại như nhau và một số bị mất nhanh hơn những ký ức khác. Một hiện tượng phổ biến làm nổi bật điều này là đường cong quên, điều này chứng tỏ rằng chúng ta có xu hướng quên một phần đáng kể những gì chúng ta học được trong một thời gian ngắn. Theo nghiên cứu, 24 giờ sau khi học một điều gì đó, chúng ta quên 2/3 nội dung đó.
Đường cong lãng quên lần đầu tiên được giới thiệu bởi Hermann Ebbinghaus, một nhà tâm lý học người Đức, vào cuối thế kỷ 19. Ebbinghaus đã tiến hành các thí nghiệm trên chính mình để nghiên cứu bản chất của trí nhớ và cách nó mất dần theo thời gian. Ông phát hiện ra rằng tốc độ chúng ta quên thông tin không tuyến tính mà theo một đường cong. Ban đầu, chúng ta có xu hướng quên nhanh chóng, nhưng tốc độ quên chậm dần theo thời gian. Ebbinghaus phát hiện ra rằng trong vòng 20 phút sau khi học một điều gì đó, chúng ta quên gần một nửa nội dung đó. Trong vòng một giờ, chúng ta quên hơn một nửa thông tin và sau một ngày, chúng ta quên khoảng 2/3 thông tin.
Có một số lý do tại sao chúng ta có xu hướng quên thông tin rất nhanh. Một trong những lý do chính là bộ não của chúng ta được kết nối để ưu tiên thông tin có liên quan và hữu ích cho chúng ta. Bộ não của chúng ta không lãng phí tài nguyên lưu trữ thông tin mà nó cho là không liên quan hoặc không cần thiết. Do đó, nếu chúng ta không sử dụng thông tin đã học, chúng ta có thể sẽ quên nó một cách nhanh chóng. Ngoài ra, nếu chúng ta không lặp lại hoặc củng cố những gì đã học, các kết nối giữa các tế bào thần kinh trong não chịu trách nhiệm lưu trữ thông tin đó sẽ yếu dần theo thời gian, khiến chúng ta khó truy xuất thông tin sau này.
Một lý do khác khiến chúng ta quên thông tin nhanh chóng là do bộ não của chúng ta có khả năng lưu trữ thông tin hạn chế. Trí nhớ ngắn hạn của chúng ta chỉ có thể chứa một lượng thông tin hạn chế trong một khoảng thời gian ngắn. Khi khoảng thời gian đó trôi qua, thông tin sẽ được chuyển vào bộ nhớ dài hạn hoặc bị lãng quên. Tuy nhiên, việc chuyển thông tin sang bộ nhớ dài hạn đòi hỏi nỗ lực có ý thức, chẳng hạn như lặp lại hoặc diễn tập, để mã hóa thông tin một cách đầy đủ. Nếu không được mã hóa đầy đủ, thông tin sẽ bị mất khỏi bộ nhớ.
Hơn nữa, trí nhớ của chúng ta bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến việc lưu giữ thông tin. Một yếu tố như vậy là mức độ chú ý của chúng ta đối với thông tin chúng ta đang học. Nếu chúng ta bị phân tâm hoặc không tập trung khi học, chúng ta sẽ ít có khả năng ghi nhớ thông tin hơn. Tương tự như vậy, ý nghĩa cảm xúc của thông tin cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ của chúng ta. Thông tin gợi lên phản ứng cảm xúc mạnh mẽ có nhiều khả năng được ghi nhớ hơn thông tin không. Ngoài ra, thời gian học cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng duy trì trí nhớ. Nghiên cứu cho thấy rằng chúng ta có nhiều khả năng nhớ thông tin đã học vào buổi sáng hơn là vào buổi tối.
Vì vậy, làm thế nào chúng ta có thể vượt qua đường công quên và lưu giữ thông tin trong thời gian dài hơn? Có một số cách mà chúng ta có thể sử dụng để cải thiện khả năng duy trì trí nhớ. Một cách hiệu quả là sử dụng sự lặp lại hoặc xem lại. Việc lặp lại hoặc xem lại thông tin đều đặn có thể giúp củng cố các kết nối giữa các tế bào thần kinh trong não của chúng ta và chuyển thông tin vào bộ nhớ dài hạn. Tương tự, chia nhỏ thông tin phức tạp thành các phần nhỏ hơn, dễ quản lý hơn cũng có thể giúp bạn dễ nhớ hơn.
Một cách hữu ích khác là sử dụng các thiết bị ghi nhớ. Thiết bị ghi nhớ là công cụ hỗ trợ trí nhớ giúp chúng ta ghi nhớ thông tin bằng cách liên kết thông tin đó với một thứ khác dễ nhớ hơn. Ví dụ: thiết bị ghi nhớ "ROYGBIV" thường được sử dụng để ghi nhớ thứ tự các màu trong cầu vồng (Đỏ, Cam, Vàng, Lục, Lam, Chàm, Tím).
Hơn nữa, chúng ta có thể cải thiện khả năng duy trì trí nhớ bằng cách đảm bảo rằng chúng ta hoàn toàn tham gia và tập trung khi học. Điều này có nghĩa là giảm thiểu phân tâm và tạo ra một môi trường học tập thuận lợi. Chúng ta cũng có thể cố gắng làm cho thông tin có ý nghĩa hơn bằng cách liên hệ thông tin đó với kinh nghiệm hoặc sở thích cá nhân của chúng ta. Ví dụ, nếu chúng ta đang học về lịch sử, chúng ta có thể cố gắng liên hệ nó với các sự kiện hiện tại hoặc lịch sử gia đình của chúng ta.
Ngoài ra, chúng ta có thể sử dụng các phương tiện trực quan, chẳng hạn như sơ đồ hoặc hình ảnh, để giúp chúng ta ghi nhớ thông tin. Hỗ trợ trực quan có thể làm cho thông tin dễ nhớ hơn. Tương tự như vậy, chúng ta có thể sử dụng các cách học tập tích cực, chẳng hạn như câu đố hoặc trò chơi, để củng cố thông tin đã học.
Điều cần thiết nữa là đảm bảo rằng chúng ta ngủ đủ giấc, tập thể dục thường xuyên và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng thiếu ngủ, thiếu tập thể dục và dinh dưỡng kém có thể ảnh hưởng đến các chức năng nhận thức của chúng ta, bao gồm cả trí nhớ. Do đó, chăm sóc sức khỏe thể chất cũng có thể giúp chúng ta lưu giữ thông tin tốt hơn.
